FURTA/FURTIANKA

Znaczenie:

Wejście do klasztoru pozostające pod nadzorem wyznaczonej do tego zakonnej urzędniczki zwanej furtianką lub portulanką (łac. porta – drzwi).  Furtianka informowała przełożonych o przyjściu interesantów lub gości.

 

Zapis źródłowy:

„Gdy będzie od forty abo od koła odchodziła nigdy drzwi u forty abo u koła otworzonych nie zostawi, ani kluczy w zamku abo w kłódce odnidzie. A gdy sama gdzie odnidzie abo zabawna [zajęta] będzie, niech tej, którą przełożona naznaczy klucz zostawi, a niech ich na jakim miejscu położonych nie odchodzi.”

Instrukcyja Szafarki, [w:] Instrukcje różnych urzędów zakonnych. XVII-wieczna instrukcja organizacji klasztoru karmelitanek bosych. Edycja źródłowa wraz z komentarzem, opr. H. Dudała, Warszawa 2022, s. 52-53.

„Tego też Matki bardzo przestrzegały, aby tak przy forcie otwartej, jako przy kracie, zakonnice równo stały, nie występując z rzędu, obrócone przy forcie twarzami do siebie, z jak największą skromnością.”

Zebranie zwyczaiow Od W[ielebnych] M[atek] Naszych Fundatorek y pierwszych Matek Swiątobliwoscią Sławnych Konwentu S[więtego] Marcina podane, y dotąd chwalebnie zachowane, aby były napotym bez uszczerbku trwaiące; z roznych mieysc, Papierow y karteczek wiernie na większą chwałę Bożą spisane Roku Pan[skiego] 1729, Archiwum Klasztoru Karmelitanek Bosych na Wesołej w Krakowie, Zespół nr 1, sygn. 30  s. 36.

Zobacz także:

M. Borkowska, Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII-XVIII wieku, Warszawa 1996, s. 108.