KONSULTA

 

Znaczenie:

Termin ten odnosi się do szczególnej formy rządów ustanowionej na początku reformy Zakonu. Mikołaj Doria (1539-1594) obejmując w 1585 r. urząd prowincjała zreformowanej prowincji karmelitów bosych, wprowadził „ad experimentum” innowację w systemie rządów, opartą na autorytecie i roztropności prowincjała. Ta nowa metoda ukształtowała się wraz z zarządzeniami wydanymi na kapitule w Pastranie w 1585 roku, mającymi na celu wsparcie prowincjała. Widoczną zmianą było przeniesienie osobistej władzy prowincjała na konsultę, składającą się z czterech radnych lub definitorów oraz prowincjała jako „primus inter pares”. Na tej samej kapitule Doria podzielił zreformowaną prowincję na cztery wikariaty regionalne, w których czterech definitorów konsulty zostało mianowanych wikariuszami odpowiedzialnymi za reprezentowanie prowincjała. Ta nowa forma rządu nie wszystkim jednak odpowiadała. Na kapitule w Valladolid (1587) idea konsulty została poddana dyskusji. Doria przedstawił wówczas swój plan przyznania definitorom w konsulcie głosu decydującego. Idąc o krok dalej, uzyskał w Rzymie, wraz z papieskim breve Cum de statu (12 VII 1587 r.), autonomię dla Zakonu Karmelitów Bosych i wynikające z niej przekształcenie ich prowincji w kongregację. Ponieważ papieskie breve nie wyraziło się jasno na temat głosu definitorów w konsulcie, Doria uzyskał od nuncjusza Cesare Speciano (1539-1607) deklarację popierającą jego punkt widzenia. Doprowadziło to do zwołania kapituły madryckiej w 1588 r., na której Doria, wybrany na wikariusza generalnego, ostatecznie zatwierdził „swoją” konsultę, w której liczbę definitorów zwiększono do sześciu. Jednakże nadmierna kontrola nad ludźmi i wydarzeniami w klasztorach podsycała niepokoje i opór wśród zakonników oraz mniszek. Zwłaszcza te ostatnie, podlegające konsulcie w najdrobniejszych sprawach, odwoływały się do Stolicy Apostolskiej. Zaostrzyło to istniejące tarcia między o. Hieronimem Graciánem a Dorią, który zdołał wydalić go z Zakonu w maju 1592 roku. Po śmierci Mikołaja Dorii (1594), podczas kapituły generalnej w 1597 r., nastąpił ostry atak na konsultę. Doprowadziło to do jej redukcji. Konsulta, w zamyśle i organizacji Dorii, z biegiem czasu praktycznie zanikła, choć pozostawiła ślady w zarządzie centralnym, kiedy utworzono i ustanowiono Definitorium Generalne.

Zobacz też:

T. Sierra, Nicolás Doria, inovador del gobierno de la Reforma carmelitana [w:] Nicolò Doria: Itinerari economici, culturali, religiosi nei secoli XVI-XVIII tra Spagna, Genova e l`Europa, t. 1, red. S. Giordano, C. Paolocci, Roma 1996, s. 213-234.