Przejdź do menu Przejdź do treści
Narodowy Program Rozwoju Humanistyki
Projekt realizowany w ramach grantu badawczego finansowanego ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki
nr NPRH/DN/SP/0148/2023/12

O projekcie

W badaniach nad kształtowaniem się tożsamości kulturowej ziem polskich w epoce nowożytnej wkład i rola kobiet pozostają nadal pytaniem otwartym. O ile przedstawicielkom panujących dynastii, dworów królewskich, rodów szlacheckich i magnackich poświęca się wiele uwagi, o tyle mniszki – zwłaszcza klauzurowe – postrzegane są niemal wyłącznie przez pryzmat historii własnych zakonów i zgromadzeń zakonnych, nie zaś jako inicjatorki działalności twórczej. Tymczasem za murami klasztorów tętniło bogate życie nie tylko duchowe i religijne, ale też kulturalne, artystyczne i literackie. Piśmienność kobiet przybierała rozmaite formy. Sięgały one po pióro tworząc poezje, pieśni, traktaty religijne, kroniki, biografie i autobiografie, ale też tworzyły własne kręgi korespondencyjne, których społeczne oddziaływanie pozostaje nadal nierozpoznane. Choć więc współczesne badania (np. Małgorzaty Borkowskiej OSB) przyniosły już sporo ustaleń w tej mierze, to jednak wiele cennych źródeł wciąż oczekuje na odkrycie pozostając poza obiegiem naukowym. Pochodząca z Niderlandów hiszpańskich Krystyna od św. Michała (Christine van Put) , mieszkająca od 1612 r. w Polsce wychowawczyni pierwszego pokolenia polskich karmelitanek bosych, odegrała ważną rolę w procesie infiltracji mistyki hiszpańskiej na gruncie polskim. Przyjeżdżając do Krakowa przywiozła ze sobą również zwyczaje i kulturowe praktyki związane z zakonną twórczością literacką. Dotychczas badaniom poddawane były jednak wyłącznie utwory formowanych przez nią w krakowskim konwencie mniszek, w tym zwłaszcza Autobiografia mistyczna Teresy od Jezusa (Marianny Marchockiej). Uwagę badaczy przykuwały pieśni i kantyczki wzorem Teresy z Avila powstające także w środowisku polskich karmelitanek bosych. Rękopisy związane z Krystyną od św. Michała tworzą integralny korpus nieprzebadanych źródeł. Składają się na nie: 1. Zbiór pism duchowych: Testamentum amoris irrevocabile i inne pisma (1623-1626); Listy spowiedników (1617-1623) oraz Żywot Wielebnej Matki Krystyny powstały po jej śmierci (1628).

Aktualności